This post is also available in:
English
بیجک گمرکی یکی از اسناد تجاری مهم است که کاربرد اصلی آن در ترخیص کالا، محاسبه دقیق عوارض و مالیات‌ها و جلوگیری از تخلفات گمرکی است. در حال حاضر در ایران بیجک گمرکی در فعالیت‌های تجاری جایگزین پروانه سبز قدیم شده است. در این مقاله بیجک گمرکی، کاربردهای آن و نحوه استفاده از این سند مهم را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید فرایندهای گمرکی خود را بهینه و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید، تا انتهای این مطلب با «راهبر دانش» همراه باشید.
بیجک گمرکی چیست؟
بیجک گمرکی (Customs Invoice) یک سند تجاری است که توسط صادرکننده (فروشنده) تهیه می‌شود و شامل اطلاعات دقیقی درباره کالاهای صادراتی یا وارداتی است. بیجک گمرکی به مقامات گمرکی کمک می‌کند تا ارزش گمرکی کالاها را تعیین و عوارض و مالیات‌های مربوطه را محاسبه و دریافت کنند. همچنین، این سند نقش مهمی در جلوگیری از تخلفات گمرکی مانند قاچاق و اعلام نادرست ارزش کالاها دارد. این سند به گمرکات کشورهای صادرکننده و واردکننده ارائه می‌شود و برای ترخیص کالاها از گمرک لازم است. در حال حاضر در ایران بیجک گمرکی در فعالیت‌های تجاری جایگزین پروانه سبز قدیم شده است.
بیجک گمرکی شامل اطلاعات زیر است:
- مشخصات فرستنده و گیرنده: شامل نام، آدرس و شماره‌تماس صادرکننده و واردکننده؛
- توضیحات کامل کالا: شامل نوع، تعداد، وزن، حجم و ارزش کالا؛
- ارزش کالا: شامل قیمت واحد و کل کالا به ارز موردنظر؛
- شرایط فروش: شامل شرایط حمل و نقل و پرداخت؛
- کدهای کالا: شامل کد تعرفه گمرکی (HS Code) که به دسته‌بندی و شناسایی کالا کمک می‌کند؛
- کشور مبدأ: کشور تولیدکننده کالا.
زمان استفاده از بیجک گمرکی
بیجک گمرکی زمانی استفاده می‌شود که کالاها باید از مرزهای بین‌المللی عبور کنند؛ یعنی در فرایند صادرات یا واردات کالاها. این سند در مراحل مختلف به‌صورت زیر استفاده می‌شود:
پیش از ارسال کالا: صادرکننده بیجک گمرکی را تهیه و به همراه سایر اسناد مورد نیاز به شرکت حمل و نقل و یا نماینده گمرکی ارائه می‌دهد. این مرحله برای اطمینان از صحت اطلاعات و مطابقت با مقررات گمرکی، ضروری است.
هنگام ترخیص کالا در کشور مبدأ: گمرک کشور صادرکننده از بیجک گمرکی برای بررسی و تأیید محموله استفاده می‌کند. این سند به تعیین ارزش کالاها و محاسبه هرگونه عوارض صادراتی کمک می‌کند.
هنگام ورود کالا به کشور مقصد: گمرک کشور واردکننده بیجک گمرکی را بررسی می‌کند تا از صحت اطلاعات اطمینان حاصل کند. این سند به مقامات گمرکی کمک می‌کند تا عوارض و مالیات‌های وارداتی را محاسبه و اخذ، و کالاها را برای ورود به کشور تأیید کنند.
ترخیص نهایی کالاها: پس از بررسی و تأیید بیجک گمرکی و پرداخت عوارض و مالیات‌های لازم، کالاها از گمرک ترخیص شده و به مقصد نهایی خود ارسال می‌شوند.
نحوه استفاده از بیجک گمرکی در فرایند ترخیص نهایی کالا
در گمرک، مسیرهای سبز، زرد و قرمز برای تسهیل و نظارت بر فرایند ترخیص کالاها استفاده می‌شوند. هریک از این مسیرها نمایانگر سطح مختلفی از کنترل و بررسی است که باید روی کالاها انجام شود. پس از مشخص‌شدن مسیر گمرکی باید برای دریافت بیجک اقدام کرد. نحوه استفاده از بیجک گمرکی در هریک از مسیرها به شرح زیر است:
مسیر سبز
مسیر سبز برای کالاهایی استفاده می‌شود که ریسک کمتری داشته و به بررسی فیزیکی نیاز ندارند. در این مسیر، کالاها سریع‌تر ترخیص می‌شوند؛ زیرا بررسی‌های کمتری روی آن‌ها انجام می‌شود. این مسیر عمدتاً برای کالاهایی که از نظر قوانین و مقررات مشکلی ندارند و مدارک آن‌ها کامل و صحیح است انتخاب می‌شود. در صورت قرارگیری کالاها در مسیر سبز، بیجک گمرکی پس از اخذ مجوز ترخیص و هنگام پرداخت هزینه‌های گمرکی صادر می‌گردد.
مسیر زرد
مسیر زرد برای کالاهایی است که به بررسی بیشتر اسناد و مدارک نیاز دارند. در این مسیر، اسناد و مدارک مرتبط با کالاها با دقت بیشتری بررسی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که همه‌چیز به‌درستی و مطابق قوانین است. این مسیر عموماً برای کالاهایی که ممکن است به مدارک اضافی یا توضیحات بیشتر نیاز داشته باشند، اما به بازرسی فیزیکی نیاز ندارند انتخاب می‌شود. در صورت قرارگیری کالاها در مسیر زرد، بیجک گمرکی پس از دریافت مجوزهای لازم، کارشناسی، بازرسی و همچنین پرداخت هزینه‌های گمرکی صادر می‌شود.
مسیر قرمز
مسیر قرمز برای کالاهایی است که به بازرسی فیزیکی نیاز دارند. در این مسیر، علاوه بر بررسی اسناد و مدارک، کالاها به‌صورت فیزیکی نیز بازرسی می‌شود. این مسیر برای اطمینان از صحت و درستی محتویات بسته‌ها و تطابق آن‌ها با اسناد است. این مسیر برای کالاهایی که ریسک بیشتری دارند، شامل کالاهای مشکوک به تقلب، کالاهای حساس یا دارای ارزش زیاد و یا کالاهایی که مقررات خاصی برای آن‌ها وجود دارد در نظر گرفته می‌شود. در صورت قرارگیری کالا در مسیر قرمز، بیجک گمرکی پس از اتمام بازرسی‌ها، بررسی مجوزها، کارشناسی کالا و پرداخت هزینه‌ها صادر می‌شود.
شماره بیجک چیست؟
شماره بیجک شناسه‌ای منحصربه‌فرد است که به هر بیجک باربری اختصاص داده می‌شود. این شماره به‌عنوان مرجعی برای شناسایی و پیگیری محموله در طول فرایند حمل و نقل استفاده می‌شود. شماره بیجک به دلایل مختلف زیر اهمیت دارد:
- پیگیری محموله: با استفاده از شماره بیجک، شرکت‌های حمل و نقل، فرستندگان و گیرندگان می‌توانند محموله را در هر مرحله از حمل و نقل پیگیری کنند. این امکان به آن‌ها کمک می‌کند تا وضعیت محموله را بدانند و از تحویل بموقع آن مطمئن باشند.
- شناسایی و مدیریت مستندات: شماره بیجک به‌عنوان مرجعی یکتا، به مدیریت و سازمان‌دهی مستندات مرتبط با حمل و نقل کمک می‌کند. این شماره در تمام مستندات مرتبط مانند فاکتورها، رسیدها و گزارش‌ها ذکر می‌شود.
- حل اختلافات: در صورت بروز اختلافات یا مشکلاتی در فرایند حمل و نقل، شماره بیجک به‌عنوان مرجعی دقیق برای بررسی و حل مسائل استفاده می‌شود.
بیجک باربری چیست؟
بیجک باربری (Bill of Lading) سندی قانونی و مهم در حمل و نقل کالاهاست که توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود. این سند کاربردهای متعددی دارد و شامل اطلاعاتی است که برای حمل و نقل، مالکیت و دریافت کالاها ضروری است. به‌طور کلی، بیجک باربری سه نقش اصلی دارد:
- سند حمل و نقل: بیجک باربری به‌عنوان قرارداد حمل و نقل بین فرستنده (صادرکننده) و شرکت حمل و نقل عمل کرده و شرایط حمل کالاها را مشخص می‌کند.
- سند مالکیت کالا: این سند نشان‌دهنده مالکیت کالاهاست و دارنده اصلی آن (معمولاً واردکننده) حق مالکیت و تصرف کالاها را دارد.
- سند دریافت کالا: این سند تأیید می‌کند که شرکت حمل و نقل، کالاها را از فرستنده دریافت کرده و متعهد به تحویل آن‌ها به گیرنده یا واردکننده در مقصد تعیین‌شده است.
اطلاعات موجود در بیجک باربری
اطلاعات موجود در بیجک باربری برای تطبیق آن با اصل فیزیکی کالا، به انباردار تحویل داده شده و توسط او امضا و تأیید می‌شود. این اطلاعات عبارت‌اند از:
- مشخصات فرستنده و گیرنده: شامل نام، آدرس و اطلاعات تماس؛
- توضیحات کالا: شامل نوع، تعداد، وزن و حجم کالا؛
- شرایط حمل و نقل: شامل روش حمل و نقل (دریایی، هوایی، زمینی)، شرایط پرداخت هزینه‌های حمل و نقل و زمان‌بندی تحویل؛
- امضاها و تأییدات: شامل امضاهای فرستنده و شرکت حمل و نقل برای تأیید صحت اطلاعات و تعهدات مربوطه.
انواع بیجک باربری
بیجک باربری نقشی حیاتی در حمل و نقل بین‌المللی دارد و از اهمیت فراوانی در تجارت جهانی برخوردار است؛ زیرا تضمین می‌کند که کالاها سالم و به‌موقع به مقصد رسیده و شرایط توافق‌شده بین طرفین رعایت شود. بیجک باربری انواع مختلفی دارد که عبارت‌اند از:
- بیجک باربری مستقیم :(Straight Bill of Lading) این نوع بیجک برای تحویل کالا به گیرنده مشخصی صادر می‌شود و غیرقابل انتقال است.
- بیجک باربری قابل معامله :(Negotiable Bill of Lading) این نوع بیجک قابل انتقال به افراد دیگر است و می‌توان آن را به‌عنوان وثیقه یا ابزار مالی استفاده کرد.
- بیجک باربری تمیز :(Clean Bill of Lading) این نوع بیجک باربری نشان می‌دهد که کالاها در زمان بارگیری هیچ‌گونه خسارت یا نقصی نداشته‌اند.
جمع‌بندی
در دنیای پیچیده و پویای تجارت بین‌المللی، بیجک گمرکی یکی از اسناد کلیدی است که نقش حیاتی در تسهیل و تسریع فرایند ترخیص کالاها ایفا می‌کند. این سند نه‌تنها به تعیین ارزش کالاها و محاسبه دقیق عوارض و مالیات‌ها کمک می‌کند، بلکه در جلوگیری از تخلفات گمرکی و تضمین شفافیت و صحت اطلاعات نقش اساسی دارد. با درک جامع از کاربردها و الزامات بیجک گمرکی، تاجران و صاحبان کسب‌وکار می‌توانند از مشکلات گمرکی جلوگیری کرده و تجارت خود را به‌شیوه‌ای کارآمد و مطمئن انجام دهند. تسلط بر این سند، کلیدی برای موفقیت در بازارهای جهانی است و می‌تواند راه را برای دستیابی به اهداف تجاری هموار کند.
دیدگاهها